GMO – temat, który zawsze będzie wzbudzał kontrowersje

Media na co dzień zasypują nas stekiem bzdur dotyczących żywności modyfikowanej genetycznie, czyli GMO. Sieją panikę i skłaniają do wypowiedzi ludzi którzy kompletnie nie mają o tym zielonego pojęcia. GMO zostaje szufladkowane jako „zło”. A najczęściej bywa tak, że krzykacze nawet nie pofatygowali się, by przeczytać definicję żywności modyfikowanej genetycznie, nie zagłębili się w temat, nie przeczytali choćby jednego artykułu opublikowanego przez naukowców, a już wiedzą najlepiej „z czym to się je”. Łatwo jest wydać osąd na temat, o którym nie mamy zielonego pojęcia, dużo trudniej go po prostu zrozumieć.

Czym właściwie jest GMO?

GMO – ang. Genetically Modified Organisms czyli organizmy genetycznie zmodyfikowane, to organizmy inne niż organizm człowieka, w których materiał genetyczny został zmieniony w sposób niezachodzący w warunkach naturalnych wskutek krzyżowania lub w skutek naturalnej rekombinacji.

A więc żywność genetycznie zmodyfikowana to żywność zawierająca organizmy genetycznie zmodyfikowane, składająca się lub wyprodukowana z organizmów genetycznie zmodyfikowanych.

Inżynieria genetyczna umożliwia rekombinację DNA in vitro i wprowadzenie obcego DNA do komórki–biorcy w celu uzyskania komórki o nowych cechach genetycznych.

Czy żywność genetycznie zmodyfikowana jest bezpieczna?

Amerykańscy naukowcy wielokrotnie potwierdzili, że żywność genetycznie zmodyfikowana jest absolutnie bezpieczna i nie wpływa niekorzystnie na organizm. Co więcej, może się okazać lepsza i zdrowsza. Opinii tej wtórują opinie naukowców z całego świata.

Jakie korzyści niesie ze sobą genetyczna modyfikacja żywności?

Prace nad roślinami genetycznie zmodyfikowanymi rozpoczęto w latach 80. XX w. Pewnie większość osób nie zdaje sobie sprawy jak wielkie korzyści płyną z żywności genetycznie modyfikowanej. Dzięki inżynierii genetycznej możliwe stało się wybieranie genów determinujących poszukiwane, pożądane cechy, a następnie wprowadzanie ich do materiału genetycznego określonej rośliny,  albo wręcz przeciwnie – możliwa stała się eliminacja pewnych, niechcianych cech danego produktu wyłączając je z materiału  genetycznego.

Z żywieniowego punktu widzenia szczególne zainteresowanie wzbudzają modyfikacje genetyczne, które w istotny sposób zmieniają skład produktów spożywczych. Produkty te zaliczane są do tzw. żywności funkcjonalnej (prozdrowotnej) i mogą być wykorzystane w zapobieganiu niedoborom określonych składników odżywczych, jak również w prewencji zaburzeń zdrowia powstających w wyniku nieprawidłowego żywienia.  Zastosowanie inżynierii genetycznej w celu poprawienia wartości odżywczej może polegać na zwiększeniu zawartości występujących naturalnie w żywności witamin antyoksydacyjnych oraz składników mineralnych.

Golden rice to odmiana tradycyjnego ryżu charakteryzująca się wyższą zawartością β-karotenu  w celu zapobiegnięcia niedoborom witaminy A prowadzącej do dziecięcej ślepoty, czyli utraty wzroku u dzieci w wieku przedszkolnym, wysychaniu i rogowaceniu skóry, obniżeniu odporności na infekcje, zahamowaniem wzrostu organizmu, zaburzeniami w procesach spermatogenezy oraz prawidłowego rozwoju płodu. Ponadto, Golden rice został wzbogacony o żelazo w celu eliminacji jego niedoborów powszechnie występujących u kobiet i dzieci, prowadzących do anemii, a także o cynk i witaminę E.

Modyfikacja składu kwasów tłuszczowych soi i rzepaku ma na celu zwiększenie możliwości spełnienia zaleceń w zakresie spożycia poszczególnych grup kwasów tłuszczowych. Zmodyfikowane soja i rzepak charakteryzują się wysoką zawartością jednonienasyconego kwasu oleinowego, który jest korzystny z żywieniowego punktu widzenia, a ze względu na jego większą odporność na utlenianie znajduje szerokie zastosowanie w przetwórstwie spożywczym.

Natomiast wprowadzony do ziemniaków gen Amaranthusa pozwala im wytwarzać więcej białka niż w przypadku odmian tradycyjnych. Innym przykładem jest utworzenie bezpestkowych odmian winogron czy różowego ananasa, do którego wrowadzono likopen, czyli naturalny barwnik odpowiadający za czerwoną barwę owoców i warzyw.

Podsumowując, potencjalną rolą żywności genetycznie modyfikowanej jest poprawienie wartości odżywczej produktu, wzbogacanie żywności, zapobieganie niedoborom składników odżywczych i schorzeniom wynikającym z tych niedoborów oraz suplementacja.

Dzięki inżynierii genetycznej uzyskano nowe odmiany roślin, odpornych na warunki klimatyczno-glebowe, infekcje oraz bakterie, wirusy, pasożyty i grzyby. Co więcej, niektóre produkty posiadają dłuższy okres przechowywania, co pozwala na dłuższe zachowanie świeżości bez uszczerbku na zdrowiu konsumenta.

 Wyższość żywności genetycznie zmodyfikowanej nad krzyżówkami

Żywność genetycznie modyfikowana jest bezapelacyjnie bezpieczniejsza od produktów będących wynikiem krzyżowania organizmów. Inżynieria genetyczna ma kontrolę nad zmienianymi genami, podczas gdy krzyżowanie ze sobą różnych gatunków niesie ze sobą ryzyko powstania genów, nad którymi nie mamy kontroli.

Trzeba się liczyć z faktem, że z biegiem czasu zainteresowanie żywnością genetycznie zmodyfikowaną będzie wzrastało, a naukowcy będą cały czas pracować nad udoskonalaniem technik i tworzeniem nowych, zaskakujących produktów.

Musi minąć jeszcze sporo czasu, by przeciwnicy GMO zrozumieli i zaakceptowali jego powszechne i postępujące zastosowanie. Jedno jest pewne – inżynieria genetyczna to przyszłościowa potęga.

Artykuł napisany na podstawie: 

- publikacji „Żywność genetycznie modyfikowana w Polsce - gdy histeria zalewa fakty„ autorstwa prof. dr hab. Krzysztofa Krygiera – kierownika Zakładu Technologii Tłuszczów i Koncentratów Spożywczych Wydziału Technologii Żywności SGGW.

- Normy żywienia człowieka – podstawy prewencji otyłości i chorób niezakaźnych, prof. dr hab. n. med. Mirosław Jarosz, doc. dr hab. n. przyr. Barbara Bułhak-Jachymczyk
-artykułu http://www.wired.com/2008/11/peanuts-with-le/