Zadaniem diety jest:
- dostarczenie pacjentowi wszystkich niezbędnych
składników odżywczych
- ograniczenie produktów i potraw pobudzających
wydzielanie kwasu solnego
- neutralizowanie soku żołądkowego
- niedrażnienie chemiczne, mechaniczne, termiczne błony
śluzowej żołądka
Dieta łatwostrawna z ograniczeniem substancji
pobudzających wydzielanie soku żołądkowego ma zastosowanie:
- w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy
- w przewlekłym nadkwaśnym nieżycie żołądka
- w refluksie żołądkowo-przełykowym
- w dyspepsjach czynnościowych żołądka
Dieta ta jest dietą łatwostrawną z ograniczoną ilością
produktów i potraw działających pobudzająco na czynność wydzielniczą żołądka,
powodują objawy dyspeptyczne – gniecenie, wzdęcia i podrażniają błonę śluzową
żołądka. Do produktów tych zaliczamy przede wszystkim: mocne rosoły, buliony,
esencjonalne wywary warzywne, grzybowe, galarety, wody gazowane, kwaśne napoje,
nierozcieńczone soki warzywne i owocowe, napoje alkoholowe, kawa naturalna, mocna
herbata, produkty marynowane, wędzone, smażone, frytowane, pieczone, potrawy
pikantne oraz ostre przyprawy. Ograniczeniu podlega również błonnik pokarmowy,
drażniący przewód pokarmowy.
Aby ograniczyć żucie, wzmagające wydzielanie żołądkowe,
potrawy powinny mieć konsystencję mocno rozdrobnioną, wręcz papkowatą.
W codziennym jadłospisie należy zwiększyć ilość produktów
bogatych w pełnowartościowe białko pochodzące z mleka, twarogów czy jaj. Należy
jednak pamiętać by nie przesadzać z ilością mleka, gdyż początkowo osłania ono
błonę śluzową żołądka oraz łagodzi ból, lecz po wchłonięciu zawarty w mleku
wapń wpływa na zwiększenie wydzielania gastryny, która działa pobudzająco na
czynność wydzielniczą żołądka. Należy więc nie spożywać więcej niż 0,7-1,0l
mleka na dobę.
Składnikiem pokarmowym wykazującym zdolność do hamowania
wydzielania kwasu solnego jest tłuszcz, który zmniejsza motorykę żołądka.
Najkorzystniejszymi tłuszczami są tłuszcze w postaci masła i słodkiej śmietany
oraz tłuszcze roślinne. Tłuszcze powinny pokrywać ok. 30% dziennego
zapotrzebowania na energię. Produktem hamującym wydzielanie żołądkowe jest
również słaby roztwór cukru.
Posiłki należy spożywać regularnie, o stałych porach
dnia. Porcje powinny być niewielkie objętościowo. Istotne jest, by posiłki
miały odpowiednią temperaturę – nie mogą być ani zbyt zimne, ani zbyt gorące
(co zapewni ochronę przed przekrwieniem błony śluzowej żołądka).
Potrawy powinny być przyrządzane metodą gotowania w
wodzie, gotowania na parze czy duszenia bez uprzedniego obsmażania na tłuszczu.
Produkty i potrawy
|
ZALECANE
|
ZALECANE W
UMIARKOWANYCH ILOŚCIACH
|
PRZECIWWSKAZANE
|
NAPOJE
|
Mleko słodkie, mleko
zsiadłe nieprzekwaszone, jogurt, kawa zbożowa z mlekiem, słaba herbata z
mlekiem, soki rozcieńczone, napoje mleczno-owocowe, mleczno-warzywne, woda
niegazowana
|
Słaba herbata, soki
owocowe i warzywne, herbata ziołowa i owocowa
|
Płynna czekolada, mocna
herbata, kawa naturalna, napoje alkoholowe, napoje gazowane, kwaśne przetwory
mleczne (maślanka, kumys)
|
PIECZYWO
|
Pszenne, jasne,
czerstwe, biszkopty, pieczywo półcukiernicze (hałka, bułeczki maślane, rogale),
pieczywo drożdżowe
|
Pieczywo cukiernicze (drożdżówki,
pączki, ciastka francuskie itp.)
|
Pieczywo świeże, żytnie,
razowe, pieczywo chrupkie
|
DODATKI DO PIECZYWA
|
Masło, twarożek, serek
homogenizowany, jaja na miękko, jajecznica na parze, pasta z cielęciny,
drobiu
|
Margaryna miękka dobrej
jakości, miód, dżem, marmolada, chude wędliny, szynka, parówki cielęce,
łagodny ser podpuszczkowy, pasztet domowy
|
Tłuste wędliny,
konserwy, salceson, kiszka, pasztetowa, smalec, pikantne sery dojrzewające
żółte i topione, sery typu feta, dżemy, jaja na twardo, jaja sadzone
|
ZUPY I SOSY GORĄCE
|
Rosół jarski, zupy
mleczne, krupniki z dozwolonych kasz, zupa ziemniaczana, warzywna z
dozwolonych warzyw, zupy przecierane, zupy zaprawiane mąką i masłem,
zawiesiną z mąki i słodkiej śmietany, mąki i mleka, zaciągane żółtkiem, sosy
łagodne na słodkiej śmietanie: koperkowy, potrawkowy, pomidorowy,
pietruszkowy, owocowy
|
Zupy owocowe
nierozcieńczone, chudy rosół z cielęciny
|
Zupy tłuste i
zawiesiste, na wywarach mięsnych i kostnych, grzybowych, zupy zasmażane,
zaprawiane kwaśną śmietaną, pikantne, zupy z warzyw kapustnych, roślin
strączkowych, zupa cebulowa, porowa, zupy w proszku, sosy ostre, zasmażane:
grzybowy, musztardowy, chrzanowy, cebulowy
|
DODATKI DO ZUP
|
Bułka, grzanki, lane
ciasto, kluski biszkoptowe, kluski francuskie, makaron nitki, kasza manna,
kasza jęczmienna, ryż, ziemniaki puree
|
Ziemniaki w całości,
groszek ptysiowy,
|
Grube kasze, makarony zarabiane
na stolnicy, kluski kładzione, nasiona roślin strączkowych: fasola, groch,
soja, jaja gotowane na twardo
|
MIĘSO, DRÓB I RYBY
|
Mięso chude: cielęcina,
królik, kurczak, indyk, chude ryby: dorsz, sola, płastuga, szczupak,
morszczuk, mintaj, sandacz, pstrąg strumieniowy, lin, okoń, flądra, potrawy
gotowane: pulpety, budynie, potrawki
|
Wołowina, konina,
podroby: ozorki, płuca, serca, ryby: młody karp, makrela, leszcz, sardynki,
potrawy duszone bez obsmażania na tłuszczu, pieczone z masy mielonej w folii
lub pergaminie
|
Mięsa tłuste:
wieprzowina, baranina, gęsi, kaczki, dziczyzna, ryby: halibut niebieski,
troć, węgorz, łosoś, sum, tołpyga, pikling, szproty, potrawy marynowane,
wędzone, smażone, pieczone
|
POTRAWY PÓŁMIĘSNE I BEZMIĘSNE
|
Budynie z drobnych kasz,
warzyw i mięsa, makaron nitki z mięsem, łagodne risotto, pierogi leniwe,
kluski biszkoptowe, kluski francuskie
|
Zapiekanki z kasz,
warzyw i mięsa, kluski z ziemniaków i sera
|
Bigos, fasolka po
bretońsku, wszystkie potrawy smażone
na tłuszczu, np. placki ziemniaczane, bliny, kotlety, krokiety
|
TŁUSZCZE
|
Dodawane na surowo:
masło, słodka śmietana, olej sojowy, słonecznikowy, kukurydziany, rzepakowy i
inne, oliwa z oliwek
|
Margaryny miękkie dobrej
jakości, niezbyt kwaśna śmietana
|
Smalec, słonina, boczek,
łój, margaryny twarde, kwaśna śmietana
|
WARZYWA
|
Młode i soczyste,
gotowane: marchew, dynia, kabaczki, buraki, szpinak, szparagi, skorzonera, warzywa
w formie puree, oprószone mąką, warzywa z masłem
|
Kalafior, brokuły,
fasolka szparagowa, groszek zielony, seler, sałata zielona, pomidory bez
skórki, w okresie remisji („uśpienia”) choroby drobno starte surówki
|
Warzywa kapustne,
cebula, czosnek, pory, papryka, suche rośliny roślin strączkowych, ogórki,
brukiew, rzodkiewka, rzepa, rabarbar, kalarepa, szczaw, kukurydza, warzywa
zasmażane, sałatki z majonezem i musztardą, warzywa marynowane, solone
|
ZIEMNIAKI
|
Gotowane, w postaci
puree
|
Pieczone, gotowane w
całości
|
Smażone z tłuszczem,
frytki, talarki
|
OWOCE
|
Dojrzałe i soczyste, bez
skórki i pestek, owoce niekwaśne, w okresie zaostrzenia choroby w postaci
przecierów gotowanych, owoce jagodowe, winogrona, owoce cytrusowe, banany,
brzoskwinie, morele, jabłka gotowane, pieczone, owoce w postaci soków
rozcieńczonych
|
W okresie remisji („uśpienia”)
choroby surowe przeciery z owoców wymienionych obok, owoce rozdrobnione
|
Czereśnie, gruszki,
agrest, wiśnie, śliwki, arbuz, orzechy, owoce suszone , kandyzowane i
marynowane
|
DESERY
|
Kompoty z dozwolonych
owoców – przetarte, galaretki, kisiele, mus z pieczonego jabłka, budynie i
kisiele mleczne
|
Tłuste kremy
|
Torty, ciasta z masami i
dużą ilością cukru, desery z alkoholem, desery z orzechami, kakao, czekolada,
batoniki, chałwa, ciasta z proszkiem do pieczenia
|
PRZYPRAWY
|
Łagodne: cukier, wanilia,
sok z cytryny, zielona pietruszka, koperek, cynamon, bazylia
|
Melisa, sól
|
Ocet, pieprz, musztarda,
papryka ostra, chrzan, jarzynka, maggi, kostki bulionowe, ziele angielskie,
liść laurowy
|
Źródło informacji: "Dietetyka Żywienie zdrowego i chorego człowieka" autorstwa Heleny Ciborowskiej i Anny Rudnickiej
