KONSERWANTY W ŻYWNOŚCI

Konserwowanie żywności znane jest od wielu pokoleń. Nasi przodkowie konserwowali mięso i ryby przy pomocy soli, a do utrwalania owoców używano cukru. Dziś te funkcje przejęły przemysły spożywcze, które ułatwiając produkcje do konserwacji używają różnych substancji chemicznych.

Żyjemy w czasach, w których przemysł spożywczy stawia bardziej na „ilość”, niż na „jakość”. Na szczęście świadomość Polaków w kwestii „dobrego jedzenia” ulega znacznej poprawie. Coraz częściej mówimy stanowcze NIE produktom niskiej jakości, zafałszowanych i pozornie smacznych. Chcemy żyć zdrowiej, a więc i jeść zdrowiej. Śledzimy najnowsze trendy, eksperymentujemy z produktami spożywczymi, a przede wszystkim – czytamy etykiety. Nie ograniczajmy sprawdzania produktu do przeczytania daty ważności. Widniejące na etykietach produktów symbole „E” to przykrywka dla różnych, często bardzo szkodliwych substancji.  Niektóre z nich są mało, a niektóre bardzo dobrze nam znane. Warto zapoznać się z niektórymi z nich, by wiedzieć, które produkty spożywcze możemy spokojnie kupować, a których z nich powinniśmy unikać.

Co to są konserwanty?

Konserwant (środek konserwujący) – to  związek chemiczny lub mieszanina związków, powodująca przedłużenie przydatności do spożycia (trwałości) produktów spożywczych. Konserwanty mają za zadanie zapobieganie zmianom wywołanym przez czynniki biologiczne (drobnoustroje: bakterie, grzyby, wirusy) i fizykochemiczne. Chronią przed rozwojem pleśni lub fermentacją.

 Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) podzieliła konserwanty na:

•       nieszkodliwe dla organizmu człowieka

•        szkodliwe dla organizmu człowieka

•       Zabronione w stosowaniu

Obecność azotanów i azotynów w konserwantach

Niektóre konserwanty są bardzo szkodliwe dla zdrowia i mają najczęściej charakter rakotwórczy. Jest to spowodowane obecnością w składzie chemicznym składników takich jak azotany i azotyny.

Mięso peklowane oraz wyroby wędliniarskie są niezwykle obfitym źródłem azotanów i azotynów w pożywieniu, stąd ich nadmierne spożywanie może prowadzić do rozwoju poważnych schorzeń, szczególnie nowotworów w obrębie przewodu pokarmowego.

W solance peklującej jak również w przewodzie pokarmowym azotany mogą ulegać przemianom do azotynów, które łącząc się z białkami soku żołądkowego mogą tworzyć rakotwórcze nitrozaminy.

Zarówno azotany, jak i azotyny wykazują silne właściwości utleniające. Utleniają witaminy A i beta-karoten jeszcze przed ich wchłonięciem w jelicie, w efekcie czego może dochodzić do niedoborów tych witamin w organizmie.

Konserwanty nieszkodliwe dla zdrowia:

Kod	Nazwa	Zastosowanie w żywności
E302	Askorbinian wapnia	-Mleko zagęszczone -Wędzone przetwory mięsne
E242	Dwuwęglan dimetylu	-Napoje dla sportowców -Herbaty błyskawiczne
E300	Kwas askorbinowy(witamina C)	-Wyroby cukiernicze -Płatki śniadaniowe -Salceson -Mięso peklowane
E200	Kwas sorbinowy	-Sery, serniki, -Mrożone pizze, -Owocowe nadzienia do ciast
E 202	Sorbinian potasu	-Sery -Margaryny
E236	Kwas mrówkowy	-Soki owocowe o dużej zawartości cukru -Żelatyna

Konserwanty szkodliwe dla organizmu człowieka:

Kod	Nazwa	Potencjalne skutki	Zastosowanie w żywności
E220	Dwutlenek siarki	Niszczy witaminy A,B1	-Suszone owoce -Piwo -Jabłeczniki -Wiórki kokosowe -Ocet winny
E211	Benzoesan sodu (syntetyczny, sól sodowa kwasu benzoesowego)	Astma, pokrzywka, katar sienny, podrażnienia jamy ustnej i skóry, nadpobudliwość.	-Soki owocowe -Coca-Cola, Pepsi -Dżemy -Marynaty, przyprawy -Koncentrat pomidorowy
E280	Kwas propionowy	Migrena	-Lody -Słodycze -Sery topione

E200	Kwas sorbowy	Reakcje alergiczne Zapalenie skóry Problemy behawioralne	-Mrożone pizze -Owocowe nadzienia do ciast -Serniki -Syrop czekoladowy
E234	Nizyna	Powoduje odporność ludzi na antybiotyki	-Warzywa i owoce konserwowe -Puddingi z kaszy manny
E283	Propionian potasu	Trudności w nauce Migrena	-Pieczywo -Herbatniki -Makarony
E249-250	Azotyn sodu, Azotyn potasu.	Działanie rakotwórcze	-Peklowane wędliny

Konserwanty zabronione:

 

Wszystkie konserwanty z numerami od E210- E219 są rakotwórcze!

 

ZA I PRZECIW KONSERWANTOM

Stosowanie chemicznych utrwalaczy niewątpliwie przynosi wiele korzyści. Bez tych wszystkich środków produkty, które zazwyczaj kupujemy w sklepie, wyglądałyby zupełnie inaczej:

•       szybciej by się psuły

•       nie smakowałyby tak dobrze

•       miałyby nieciekawą konsystencje

•       produkty byłyby droższe

Substancje dodatkowe spełniają ważne funkcje, a ich obecność w żywności jest niezbędna. Nie oznacza to jednak, że musimy się na to zgadzać. Starajmy się wybierać produkty zawierające tylko i wyłącznie nieszkodliwe konserwanty. Jeśli natomiast dysponujemy czasem i dobrymi chęciami, niektóre z produktów możemy zrobić sami w domu, jak na przykład przetwory. Procesu konserwacji można dokonać samemu - słodkie przetwory utrwala się cukrem, a słone i pikantne – solą lub octem.