Żywienie osób starszych

Wydawać by się mogło, że osoby starsze mogą jeść wszystko do woli. Niestety zmniejszona podstawowa przemiana materii i często towarzyszące schorzenia dyskwalifikują sporą część potraw i produktów spożywczych z diety seniorów. W związku z tym osoby po 60 roku życia mają zmniejszone zapotrzebowanie energetyczne, które przy umiarkowanej aktywności fizycznej oscyluje w granicach 2000-2650 kcal. Dieta seniorów powinna być łatwostrawna z uwzględnieniem odpowiedniej ilości składników odżywczych.

Spożycie pełnowartościowego białka zaleca się w ilości 65-70g/dobę w postaci mięsa drobiowego, ryb morskich, jaj, sera twarogowego, jogurtu czy kefiru.

Tłuszcz podlega ograniczeniu do 25% pokrycia zapotrzebowania energetycznego. Przy wyborze tłuszczów należy sięgać po tłuszcze roślinne jak oliwa z oliwek, oleje (rzepakowy, słonecznikowy, lniany, sezamowy, sojowy itp.), a także tłuszcze zwierzęce w postaci tranu. 

Węglowodany należy  stosować w postaci produktów zbożowych z pełnego przemiału, czyli pełnoziarniste pieczywo, makarony razowe, kasze (gryczana, jęczmienna, jaglana) oraz dojrzałych owoców i warzyw. Ze względu na często towarzyszące zaparcia, nie należy zapominać o błonniku pokarmowym regulującym pracę jelit. Jego podaż zaleca się w ilości 25-30g/dobę w postaci wyżej wymienionych węglowodanowych produktów. Ograniczeniu powinny podlegać słodycze i cukier.

W starzejącym się organizmie dochodzi do większej utraty wody, dlatego ważne jest, by codziennie dostarczać organizmowi ok. 1,5-2l płynów w postaci wody mineralnej, soków warzywnych i owocowych (rozcieńczonych) oraz herbat ziołowych i owocowych.

Seniorzy powinni spożywać posiłki małe objętościowo. Najrozsądniejszym wyborem jest spożywanie posiłków „często w małych porcjach”. Dzienne menu powinno składać się z 4-5 posiłków (u cukrzyków nawet do 6), uwzględniając trzy najważniejsze, a zatem

śniadanie obiad i kolację. Pozostałe posiłki stanowią przekąski (II śniadanie, podwieczorek). Przerwy między posiłkami powinny wynosić 2-3 godziny. Ostatni posiłek wskazany jest nie później niż 2-3 godziny przed snem.

W diecie uwzględnić należy techniki obróbki kulinarnej nadające potrawom charakteru łatwostrawnego, a więc najlepszymi metodami są: gotowanie, gotowanie na parze, duszenie, pieczenie w folii aluminiowej lub smażenie bez tłuszczu. Pozostałe metody jak smażenie, frytowanie czy grillowanie sprawiają, że potrawy stają się ciężkostrawne dla wolniej funkcjonującego przewodu pokarmowego. Dobór produktów spożywczych powinien być dopasowany do możliwości trawiennych. Ze względu na gorsze uzębienie oraz upośledzone trawienie (zaparcia), zaleca się posiłki łatwostrawne dopasowane pod względem konsystencji, smaku i barwy. Potrawy powinny być apetyczne i  estetycznie podane.

Często zdarza się, że osoba w wieku podeszłym wykazuje niechęć do spożywania posiłków. Może to być spowodowane współistniejącymi schorzeniami (cukrzyca, miażdżyca itp.), a także narastającymi procesami

starzenia się (otępienie, Alzheimer, Parkinson). Senior, który ma problemy z samodzielnym spożywaniem posiłków, gryzieniem, połykaniem, może być karmiony przez sondę specjalnie przyrządzoną dietą płynną o wysokiej wartości odżywczej, bogatą w pełnowartościowe białko. Może być również żywiony preparatami typu Nutridrink.

OGÓLNE ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA LUDZI W WIEKU PODESZŁYM

- zwiększenie gęstości odżywczej posiłków (proporcji składników do energii)

-unikanie przejadania się

-częste spożywanie mniej obfitych posiłków

-regularne odżywianie się

-urozmaicanie diety

-wypijanie dużej ilości płynów

-ograniczenie spożycia alkoholu i palenia tytoniu

-znajdowanie przyjemności w jedzeniu

-zachowanie aktywnego trybu życia dopasowanego do indywidualnych możliwości

Artykuł oparty na podstawie wiedzy własnej oraz podręcznika "Dietetyka, żywienie zdrowego i chorego człowieka" autorstwa Heleny Ciborowskiej i Anny Rudnickiej.